ဘြဲ႕ဆိုတာ ထမင္းစားလက္မွတ္လား (ေဆာင္းပါး)

ဘြဲ႕ေလးတစ္ခုေတာ့ရမွလို႔ေျပာၾကတယ္။ ဘြဲ႕မရရင္ အလုပ္လည္း မလြယ္ဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဘြဲ႕ဆိုတာ အလုပ္အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခုလိုျဖစ္လာတယ္။ အမွန္တကယ္ ကၽြမ္းက်င3:W}_]g Kw္ မတတ္ေျမာက္ဘူးဆိုတာ ပဓာနမက်ဘူး။ ဘြဲ႕တစ္ခုခုသာရလာ (ဘာဘြဲ႕မဆို) အလုပ္ လက္ခံေနၾက တာလည္းရွိတယ္။

တကၠသိုလ္ဆိုတာ စာသင္႐ုံသက္သက္ ေနရာတစ္ခုမဟုတ္ဘူး။ တကၠသိုလ္မွာ လူမစုႏိုင္ေအာင္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ေတြလည္းပါတဲ့ အေဝးသင္ဆိုတာေတြလည္း တီထြင္ၾကတယ္။ အေဝးသင္ဆိုတာ ဘြဲ႕ျမန္ျမန္ ရဖို႔ တီထြင္ထားတဲ့ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုလို႔ သတ္မွတ္ထားရင္ မွားေနၿပီထင္တယ္။

ဘြဲ႕တစ္ခုရလာတာကို ‘‘အလုပ္လက္မဲ့ မျဖစ္ေရး ထမင္းစားလက္မွတ္’’ လို႔လည္း ေျပာၾကတယ္။ ဘြဲ႕တစ္ခု ရဖို႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရမႈေတြ အထိုင္အေလ်ာက္ရွိတယ္။ ဘြဲ႕ကို ေငြနဲ႔ ေပးဝယ္သလို ခံစားေနရတဲ့ မိဘေတြက ငါတို႔ကုန္က်လိုက္တာနဲ႔ သူတို႔ျပန္ရမွာ ထိုက္တန္ပါ့မလားလို႔လည္း တြက္ဆလာၾက တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘေတြဘက္က ေလသံေတြကို ျပန္နားေထာင္ၾကည့္ရင္ ‘‘ငါတို႔ ကုန္က်သမၽွ ျပန္ရပါ့မလား’’ လို႔တြက္ ဆလာတာကို မွားတယ္လို႔လည္း မေျပာႏိုင္ဘူး။

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တုန္းက “Smart Money” ဆိုတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ထြက္လာတယ္။ စာေရးသူက Jack Hough ျဖစ္ပါတယ္။ သူကလည္း စာအုပ္ထဲမွာ ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးထားတယ္။ ‘‘တကၠသိုလ္ဘြဲ႕ဆိုတာ တန္ဖိုးရွိ သလား’’ တဲ့ေလ။

သူ႕ေရးသားခ်က္ထဲမွာ တကၠသိုလ္တက္ရတဲ့ စရိတ္ေတြကမ်ားလာ၊  ပညာေရးအရည္အေသြးေတြက နိမ့္က်လာတာကို ေဝဖန္ေထာက္ျပထားတယ္။ အေမရိကန္ပညာေရး မွာ ၆ ႏွစ္အတြင္း ဘြဲ႕တစ္ခုခု ရယူဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေလၽွာ႔က်သြားတာနဲ႔ ေထာက္ျပထားတယ္။ စဥ္းစားသင့္တဲ့ အေနအထားျဖစ္လာပါၿပီ။

ပညာေရးအတြက္အသုံးႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း

၂ဝ၁ဝ အတြက္ ပညာေရးဆိုင္ရာ ကုန္က်စရိတ္နဲ႔ ၂ဝ၁၁ အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို ႏႈိင္းယွဥ္ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈကနည္းလာ၊ လူေတြကလည္း မတတ္ႏိုင္၊ ဒါနဲ႔ ပညာေရးကို လက္မႈိင္ခ်သြားတာေတြလည္းရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္ပညာေရးဌာန အႀကံေပးေကာ္မတီရဲ႕ ေထာက္ျပ ခ်က္တစ္ခုကို သတိထားလိုက္မိတယ္။

အဲဒီအစီရင္ခံစာမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ အတြင္း ပညာေရး ဆိုင္ရာ ကုန္က်စရိတ္ေတြဟာ အေမရိကန္ေကာလိပ္နဲ႔ တကၠသိုလ္ေတြမွာ တလိမ့္လိမ့္ တက္လာ တယ္လို႔ဆိုတယ္။ မိဘေတြရဲ႕ တစ္လဝင္ေငြကေန ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အတြက္ ႏွစ္စဥ္ အသုံးစရိတ္ဟာ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ျဖစ္သြားတယ္။ သာမန္ဝင္ေငြသာရွိတဲ့ မိသားစုေတြလည္း ပညာေရးအသုံးစရိတ္ကို ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ သုံးေနရ တယ္လို႔ဆိုတယ္။

ဒီအတိုင္းသာဆိုရင္ မိဘေတြ အေႂကြးေတြအတင္ခံၿပီး ေက်ာင္းထားေနၾကရတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ ဝင္ေငြနည္းတဲ့ မိသားစုဝင္ေတြအတြက္ ေခ်းေငြစနစ္ေတြ ရွိေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ Pell Grant လို ပညာသင္ေထာက္ပံ့ေၾကးမွာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အတြက္ ၄ ႏွစ္ကို ‌ေဒၚလာ ၃ဝ၈ဝဝ ေပးၿပီး၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အတြက္ ၄ ႏွစ္ကို ‌ေဒၚလာ ၃၆၈ဝဝ ေပးတယ္။ အမွန္ တကယ္ သာမန္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပုံမွန္ ကုန္က်စရိတ္က ၄ ႏွစ္ကို ‌ေဒၚလာ ၅၇၄ဝဝ နဲ႔ ‌ေဒၚလာ ၆၃၈ဝဝ ၾကားမွာရွိတယ္။ အဲဒီ ပညာသင္ေထာက္ပံ့ေၾကးကို မရရွိတဲ့ မိဘေတြ အမွန္တကယ္ က်ခံေပးေန ရတဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာ အသုံးစရိတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စာေရးသူ Jack Hough က အဲဒီေလာက္ေငြပမာဏကုန္က်ခံလိုက္ရတာနဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ ပညာကို သင္ေပးႏိုင္ၾကရဲ႕လား။ အမွန္တကယ္ ကၽြမ္းက်င္တတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ၾကားေပးႏိုင္ၾက လို႔လားဆို တဲ့ ေမးခြန္းကိုလည္း ျပန္လည္သုံးသပ္ရပါလိမ့္မယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြက ဘြဲ႕ေတြကို ေတာင္းဆိုလာတယ္။ အဲဒီဘြဲ႕ေတြက လုပ္ငန္းခြင္ေတြကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ နဲ႔ ေလ့က်င့္ ပ်ိဳးေထာင္ေပးႏိုင္ၿပီလားဆိုတာ ဆန္းစစ္သင့္တဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ေနပါၿပီ။

ေက်ာင္းမွာကုန္ရတဲ့အခ်ိန္နဲ႔ အဲဒီ ေက်ာင္းတက္ေနခ်ိန္မွာ လုပ္ငန္းခြင့္ထဲ ေရာက္ေနရင္ ျပန္ရႏိုင္တဲ့ လက္ငင္းအက်ိဳး တရားေတြကိုလည္း တိုင္းတာၾကည့္ႏိုင္ရပါလိမ့္မယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ကို ေစာေစာ ဝင္ရင္ ေငြျမန္ျမန္ ရမယ္၊ လုပ္ငန္းခြင္ အေတြ႕အႀကဳံရမယ္၊ ေက်ာင္းၿပီးရင္ အလုပ္ရွာေနစရာ မလိုဘူး၊ ေက်ာင္း တက္ဖို႔ စရိတ္အတြက္လည္း ေသာကေရာက္ေနစရာ မလိုဘူး၊ ေႂကြးတင္ခံၿပီး ေက်ာင္း ထား ေနစရာ မလိုဘူးဆိုတဲ့ အေတြးေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးေတြမွာ အထက္တန္းအဆင့္ပညာ သင္ၿပီးရင္ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္သြားႏႈန္းေတြ ပိုၿပီးက်ဆင္းလာတာေတြ႕ရပါတယ္။

လုပ္ငန္းခြင္ကို ေက်ာင္းၿပီးတာနဲ႔ ေရာက္လာၾကတဲ့သူေတြမွာ ဘယ္လိုျပႆနာေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၾကရ သလဲ။ အလုပ္ရွာရမယ္၊ အင္တာဗ်ဴးေတြေျဖရမယ္၊ ခန္႔လိုက္ရင္လည္း ကိုယ္တတ္ကၽြမ္းထားတာကို အစြမ္းျပႏိုင္ ရမယ္၊ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ သဟဇာတျဖစ္ဖို႔၊ အားလုံးနဲ႔ ေပါင္းစည္းၿပီး လႈပ္ရွား ေဆာင္႐ြက္ ႏိုင္ဖို႔လိုတယ္၊ သတ္မွတ္ခ်ိန္အတြင္း အလုပ္ၿပီးေအာင္လုပ္ျပႏိုင္ဖို႔လိုတယ္။အဲဒီလိုေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ဖို႔ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္

 ေတြ က အမွန္ တကယ္ေလ့က်င့္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးလိုက္ၿပီလား။

ဘြဲ႕ဆိုတာ စာဖြဲ႕ေလာက္ပါသလား

နယူးေယာက္ခ္တိုင္းမ္ သတင္းစာႀကီးရဲ႕ ဘေလာ့ဂ္ဂါ David Leonhardt ကေတာ့  ‘‘ဘာမွထူး ထူးျခားျခား ေျပာင္းလဲမႈေတာ့ မရွိပါဘူး။ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ေတြကို လူေတြက အယုံအၾကည္ ကင္းမဲ့လာ တာ ႏွစ္ေတြအေတာ္ၾကာသြားၿပီ’’ လို႔ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဘလြန္းဘာ့ဂ္ စီးပြားေရး ဂ်ာနယ္က အယ္္လီတာ Chris Farrell ကလည္း တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ပညာေရး အဆင့္က အထက္ တန္းေက်ာင္းပညာေရး အဆင့္ေလာက္ေတာင္မရွိဘူးလို႔ ပက္ပက္ စက္စက္ေဝဖန္ထားတယ္။

တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္တစ္ခုခုကေန ဘြဲ႕ရထားသူတစ္ေယာက္ဟာ၊ ဘြဲ႕မရထားသူ တစ္ေယာက္ ထက္ ဝင္ေငြ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ သာတယ္လို႔ေျပာၾကတယ္။ အဲဒါ ၁၉၈ဝ ေလာက္က ဟုတ္ပါ လိမ့္မယ္။ ေနာက္ပိုင္း လုပ္ငန္းခြင္ကၽြမ္းက်င္မႈကို ဦးစားေပးလာေတာ့ ဘြဲ႕ရသည္ျဖစ္ေစ၊ မရသည္ျဖစ္ေစ ဝင္ေငြပိုင္းမွာ ကြာျခားခ်က္ေတြ သိပ္မရွိေတာ့ပါဘူးလို႔လည္းဆိုထားတယ္။

လုပ္ငန္းခြင္မွာ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ကေန ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္အတြင္း ဆန္းစစ္ခ်က္အရ ပညာတတ္ဦးေရ တိုးတက္ မႈႏႈန္းဟာ ၂၈ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိတယ္လို႔သိရတယ္။

ဘြဲ႕ယူမယ္ ဆိုရင္လည္း အေမရိကန္မွာေတာ့ ရရင္ၿပီးေရာ ဘာဘြဲ႕ျဖစ္ျဖစ္ဆိုတာေတြထက္ ဘယ္ဘြဲ႕ အမ်ိဳးအစား က ထိပ္တန္းမွာ ရွိေနသလဲဆိုတာကို တြက္ဆလာၾကတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြက လိုအပ္ခ်က္မ်ား တဲ့ဘြဲ႕၊ လူသစ္အေခၚဆုံးဘြဲ႕ သို႔မဟုတ္ ပေရာဂ်က္ေတြ ကို ေက်ာင္းသားေတြ က ေ႐ြးခ်ယ္လာၾကတယ္။ ဥပမာ နည္းပညာ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရး၊ အစိုးရဝန္ထမ္း၊ စီးပြားေရးစတဲ့ နယ္ပယ္ေတြဟာ လူႀကိဳက္အမ်ားဆုံးနဲ႔ ထိပ္ဆုံးကေနရာရလာတဲ့ ဘြဲ႕ေတြျဖစ္လာ တယ္။

ဘြဲ႕ရရင္ အလုပ္ရမယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအနည္းဆုံးနဲ႔ တြက္ဆရအခက္ဆုံးျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ လည္း ဘြဲ႕ရ အလုပ္လက္မဲ့ဆိုတဲ့စကားေတြ ေခတ္စားေနတာေပါ့။ မၾကာမီက ကာတြန္းတစ္ကြက္ကို ခံစားလိုက္မိပါတယ္။ ‘‘ေအးေပါ့ေလ ပညာမတတ္ေတာ့ ဆိုကၠားနင္းေနရတာေပါ့’’ လို႔ ဆိုကၠားစီး သူက ေျပာလိုက္တဲ့စကားကို၊ ဆိုကၠားဆရာက ‘‘ဘြဲ႕မွ တစ္ဘြဲ႕ေတာင္ မဟုတ္ဘူး၊ ႏွစ္ဘြဲ႕ေတာင္ ရထားတာ’’ လို႔ျပန္ေျပာ လိုက္တာဟာ ေခတ္ကို ထင္ဟပ္ေနတဲ့ ျပကြက္တစ္ခုလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

ဘြဲ႕ရလာသူေတြမွာ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းက်င့္ဝတ္၊ ကိုယ္က်င့္တရား၊ ျပႆနာအရပ္ရပ္ကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ စိတ္ခံစားခ်က္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ ရင့္က်က္မႈေတြ အမွန္ တကယ္ပါလာၿပီလား။ အဲဒီအရည္အခ်င္းေတြကို ဘြဲ႕ေပးလိုက္တဲ့ ေက်ာင္းႀကီးေတြက ထည့္ေပး လိုက္ႏိုင္ၿပီလား ျပန္သုံးသပ္စရာျဖစ္လာၿပီ။

ဘြဲ႕ေပးလိုက္တာဟာ အလုပ္ရေရး၊ ပိုက္ဆံရွာေရးတစ္ခုတည္း မျဖစ္သင့္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လည္း ေက်ာင္းေတြ မွာ အခ်ိန္ျပည့္တက္ၿပီး ဘြဲ႕ယူေရးထက္၊ လုပ္ငန္းခြင္ေတြကေန ဘြဲ႕ယူေရး ေတြ ေခတ္ စား လာ တယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ ပညာေရးထဲမွာ အြန္လိုင္းပညာေရးကို လူေတြ စိတ္ဝင္ စား လာၾကတယ္။ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ေတြကလည္း အြန္လိုင္းပညာေရးကို ေက်ာင္းေတြမွာ လူစုမွာေၾကာက္လို႔ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ျပခ်က္ထက္၊ လုပ္ခြင္မပ်က္ ပညာသင္ၾကား ႏိုင္တဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဖြင့္လာၾကတယ္။

ပညာျဖင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပိုင္းျဖတ္ၾကည့္ျခင္း

ေကာလိပ္၊ တကၠသိုလ္ပညာေရးဆိုတာ လူတိုင္းအတြက္ ပညာေရးမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ပညာတတ္မွ ဆိုတာေတြ၊ ပညာတတ္ရင္ လူရာဝင္တယ္ဆိုတာေတြဟာ ေခတ္သစ္မွာ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ ျဖစ္ေန ပါလိမ့္ဦးမယ္။ လူငယ္ေတြကို အထက္တန္းေက်ာင္းေတြ အဆင့္မွာေလာက္ကတည္းက ရင့္က်က္ ေအာင္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သင့္တယ္။ စာဖတ္မယ္၊ ႀကိဳးစားမယ္၊ ပညာဆိုတာ ဆုံးတယ္လို႔မရွိ၊ ဘဝတစ္ သက္ရွာေနရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြ ႐ိုက္ထည့္ေပးရမယ္။

အထက္တန္းေက်ာင္း အဆင့္မွာကတည္းက ဘဝအာမခံခ်က္ရွိႏိုင္တဲ့ အသက္ေမြးမႈ ပညာရပ္ေတြကို ပိုၿပီးသင္ၾကားေပးႏိုင္ရ မယ္။ လုပ္ငန္းခြင္နဲ႔ ပညာေရးဆက္စပ္ေအာင္ ႀကံေဆာင္အားေပးရမယ္။ အထက္တန္းၿပီးလို႔ ေက်ာင္းဆက္မတက္ႏိုင္ရင္လည္း လုပ္ငန္းခြင္နဲ႔ ပညာေရး ေပါင္းကူးေပးႏိုင္ တာမ်ိဳးေတြ ကို အခြင့္အလမ္းေတြ ဖြင့္ေပးထားရမယ္။ ဘြဲ႕အတြက္ အရင္းအႏွီးေတြ အမ်ားႀကီး ေပးခဲ့ရတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတြ မျဖစ္သင့္ေတာ့ဘူး။

ဒါဆိုရင္ ‘‘ဘြဲ႕ဆိုတာ အခ်ိန္နဲ႔ေငြ ရင္းႏွီးရေလာက္ေအာင္ ထိုက္တန္သလား’’ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ကို ေျဖပါ့ မယ္။ ေမးခြန္းကို ေမးခြန္းေတြနဲ႔ပဲ ျပန္ေျဖပါရေစ

၁။ ဘာေၾကာင့္ ပညာသင္ေနတာလဲ

၂။ ပညာကို ကိုယ္တိုင္လိုခ်င္လို႔ သင္ေနတာလား၊ တိုက္တြန္းခံရၿပီး သင္ေနတာလား

၃။ ပညာေရးမွာ အစဥ္အလာ ေက်ာင္းတက္မွ ပညာရတယ္ဆိုတာကိုပဲ လက္ခံထားသလား၊ အြန္လိုင္းပညာေရး ရွိတယ္ဆိုတာ သိပါသလား

၄။ ဘြဲ႕တစ္ဘြဲ႕ရဖို႔ ပိုက္ဆံဘယ္ေလာက္ကုန္သလဲ၊ မိဘေတြ ေႂကြးဘယ္ေလာက္တင္ ႏိုင္သလဲ ဆိုတာ သိပါသလား

၅။ ဘြဲ႕တစ္ဘြဲ႕ယူဖို႔ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ေပးမွာလဲ၊ ေပးတာနဲ႔ ထိုက္တန္ေအာင္ ျပန္ယူႏိုင္ခဲ့ပါ့မလား

၆။ ပန္းတိုင္ကဘာလဲ၊ ဘယ္လို ပညာ (ဘြဲ႕) မ်ိဳးကို လိုခ်င္တာလဲ

၇။ ဘာေၾကာင့္ ဘြဲ႕လိုခ်င္တာလဲ

၈။ ကိုယ္နဲ႔ အဆင့္တူ၊ အသက္တူေတြ ဘယ္လုပ္ငန္းခြင္မွာ ဘာအဆင့္ေတြ ေရာက္ေနၿပီဆိုတာ သိပါသလား

အဲဒီေမးခြန္းေတြဟာ မွား/မွန္ေျဖရမယ့္ ေမးခြန္းမ်ိဳးေတြေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္တိုင္ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္စားေျဖၾကည့္လိုက္ရင္ ဘြဲ႕ဆိုတာ အခ်ိန္နဲ႔ေငြ ရင္းႏွီးရေလာက္ေအာင္ ထိုက္တန္ သလားဆို တာ ေျဖၾကည့္ၿပီးသား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

Ref : The Bachelor’s Degree Debate: Is College Worth the Cost?

သတင္းရင္းျမစ္  း  ေမာကၡပညာေရးမဂၢဇင္း